کتابخانه ملی

کتابخانه ملی استرالیا

تأسیس: ۱۹۰۱

تاریخچه:
كتابخانه ملی استرالیا در شهر كوچك و زیبای كانبرا كه پایتخت استرالیا است قرار دارد. این كتابخانه بزرگ‌ترین كتابخانه استرالیا و یكی از مهم‌ترین كتابخانه‌های پژوهشی و ارجاعی آن كشور به شمار می‌آید. تاریخچه كتابخانه ملی استرالیا به سال‌های نخستین بعد از تشكیل فدراسیون ایالت‌های مشترك المنافع در ۱۹۰۱ باز می‌گردد. در آن زمان «كتابخانه مجلس مشترك المنافع»[۲] هم به مجلس فدرال و هم به مردم خدمت می‌كرد. در ۱۹۲۷، كتابخانه ملی استرالیا همراه با مجلس، از ملبورن به كانبرا انتقال یافت.

ماده قانونی «كتابخانه ملی» (۱۹۶۰) رسماً كتابخانه ملی را از كتابخانه مجلس مجزا كرد و در اگوست ۱۹۶۸ ساختمان جدیدی برای مجموعه و خدمات روبه‌افزایش كتابخانه ملی در كناره دریاچه برلی گریفین[۳] افتتاح شد. در ۱۹۹۱، در طراحی طبقه همكف ساختمان جدید تغییراتی داده شد تا محل‌هایی به‌عنوان مركز بازدیدكنندگان[۴] و سالن نمایشگاه در آن تعبیه گردد. در این محل‌ها جنبه‌های جالبی از مجموعه ملی به نمایش گذاشته شده است. در اوایل ۱۹۹۴، مسئولیت‌های كتابخانه ملی استرالیا توسعه یافت و این كتابخانه تأسیس «نمایشگاه ملی نقاشی چهره»[۵] استرالیا را به عهده گرفت.
●● بخش‌ها:
● كتابخانه ملی استرالیا در پنج طبقه ساخته شده و طبقات مختلف آن شامل بخش‌های زیر است:
▪ تئاتر ـ سالن مطالعه تاریخ شفاهی ـ سالن مطالعه نقشه‌ها
▪ فروشگاه ـ سالن مطالعه روزنامه‌ها و ریزنگاشت‌ها ـ رستوران محل نمایشگاه‌ها
▪ كافه تریا ـ سالن مطالعه نسخه‌های خطی ـ مركز دیداركنندگان
▪ اغذیه فروشی ـ سالن مطالعه مجموعه‌های آسیایی ـ سالن مطالعه اصلی
▪ سالن مطالعه مواد مصور ـ سالن مطالعه فیلم و ویدیو
● فعالیت‌ها و خدمات:
وظیفه اصلی كتابخانه ملی استرالیا حفظ و توسعه مجموعه‌ای ملی از مواد كتابخانه‌ای به‌منظور ثبت و ضبط میراث فرهنگی مكتوب مردم آن كشور است. این كتابخانه ضمناً طیف وسیعی از مواد و مطالب دیگر را گردآوری می‌كند و با فراهم‌آوردن امكان دسترسی مردم به مجموعه‌های مختلف از طریق ارائه خدمات به جامعه و شبكه كتابخانه‌های استرالیا، نقش خود را كامل‌تر ایفا می‌كند.
تركیب فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطات دوربرد، دامنه و كیفیت خدماتی را كه كتابخانه‌ها می‌توانند ارائه دهند دگرگون كرده است. خدمات پایگاه‌های اطلاعاتی، دسترسی به آثار و نوشته‌های جهانی درباره تمام موضوعات از طریق رایانه‌های موجود در كتابخانه‌های اختصاصی، دانشگاهی، ایالتی و برخی كتابخانه‌های عمومی استرالیا را مقدور ساخته است.
كتابخانه ملی استرالیا و كتابخانه «سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی مشترك‌المنافع»[۶] در آن كشور، در اوایل دهه هفتاد پیشرو این خدمات در استرالیا بودند. امكانات خدمات پیوسته از سال ۱۹۷۳ به بعد با استفاده از شبكه اختصاصی سازمان مذكور[۷] توسط آن سازمان به وجود آمد و به اعضای سازمان، و معدودی از افراد متفرقه خدماتی ارائه می‌نمود. كتابخانه ملی استرالیا به‌سرعت به خدمات پیوسته روی آورد و در ۱۹۷۷ با كمك یك شركت استرالیایی، «شبكه اطلاعاتی استرالیا» (آزی‌نت»)[۸] را پایه‌گذاری كرد. «آزی‌نت» خدمات چندین پایگاه اطلاعاتی استرالیا (از جمله خدمات «شبكه كتابشناختی ملی استرالیا»)[۹] را عرضه می‌دارد.
اهداف اصلی كتابخانه ارائه خدمات اطلاعاتی، جمع‌آوری منابع كتابخانه‌ای، و تهیه كتابشناسی‌ها است. گسترش و حمایت از استفاده مشترك از منابع و خدمات تعاونی، حفظ، و نگهداری منابع كتابخانه‌ای از دیگر اهداف این كتابخانه است.
● خدمات برای مردم:
هركس كه نیاز اطلاعاتی دارد می‌تواند به كتابخانه ملی استرالیا مراجعه كند. مواد موجود در مجموعه‌های كتابخانه به امانت داده نمی‌شوند و فقط در محل كتابخانه می‌توان از آن‌ها استفاده كرد. این كتابخانه در برنامه‌های امانت بین‌كتابخانه‌ای اشتراك مساعی دارد. كاركنان كتابخانه ملی استرالیا برای كمك به مراجعان و پاسخگویی به آنان، در تمام سالن‌های مطالعه حضور دارند.
فهرست رایانه‌ای همگانی (اُپك) و پایانه‌های همگانی دیسك‌های فشرده، یك مجموعه باز از منابع مرجع، قفسه‌های نمایش كتب و نشریات ادواری جدید و همچنین امكانات و وسایل تكثیر در سالن مطالعه اصلی قرار دارند. ضمناً امكاناتی برای افرادی كه دارای معلولیت هستند در این محل موجود است كه از آن جمله دستگاه ضبط‌صوت و رایانه‌های ویژه معلولانی را كه از صندلی چرخدار استفاده می‌كنند می‌توان برشمرد.
استفاده از تمام خدمات موجود در سالن مطالعه رایگان است، ولی ارائه برخی از خدمات و مواد تولیدی مانند انتشارات كتابخانه ملی، اجاره فیلم و نوار ویدیویی، كاوش‌های رایانه‌ای، تهیه مدرك، تكثیر و تهیه عكس در قبال دریافت وجه صورت می‌گیرد. به طور كلی، امكان مرور اجمالی مجموعه كتابخانه مقدور نیست. جزئیات مربوط به موجودی كتابخانه در فهرست رایانه‌ای همگانی كتابخانه در دسترس است و مراجعان می‌توانند با پركردن برگه مشخصات كتاب درخواستی و تحویل آن به كاركنان كتابخانه، از آنان بخواهند مواد درخواستی را در اختیارشان بگذارند.
خدمات به كتابخانه‌ها: كتابخانه ملی استرالیا به‌عنوان كتابخانه پیشرو، وظایف متعددی در قبال جامعه كتابخانه‌های آن كشور دارد. این كتابخانه نقش كانون ملی كتابخانه‌های آن كشور را ایفا می‌كند و طیف وسیعی از خدمات اشتراك منابع و خدمات رایانه‌ای را تدارك دیده و پشتیبانی می‌كند. كتابخانه ملی استرالیا به دولت فدرال و همچنین دیگر كتابخانه‌ها در باره موضوعاتی كه بر شبكه كتابخانه‌های استرالیا و خدمات آن‌ها اثر می‌گذارند خدمات رایزنی و مشورتی می‌دهد.
● نمایشگاه ملی نقاشی چهره:
این نمایشگاه در روز سی‌ام مارس ۱۹۹۴ رسماً گشایش یافت و كتابخانه ملی استرالیا مسئولیت اداره و پیشبرد این پروژه مهم و جالب را بر عهده دارد. «نمایشگاه ملی نقاشی چهره» از طریق برنامه نمایشگاهی خود، نمایشگاه‌هایی از مجموعه نقاشی‌های عمومی و خصوصی در سراسر استرالیا برگزار می‌كند.
● دیگر خدمات جنبی و امكانات:
تمام سالن‌های مطالعه و محل نمایشگاه‌ها برای افرادی كه از صندلی چرخدار استفاده می‌كنند قابل دسترسی هستند. برای افرادی كه معلولیت دارند در محل‌های مناسب، تلفن و دستشویی تعبیه شده است. محل خاصی در پاركینگ برای افراد معلول در نظر گرفته شده كه می‌توانند از همان محل مستقیماً به سالن كتابخانه وارد شوند. «مركز دیداركنندگان» كه ویژه میهمانان و دیداركنندگان از كتابخانه ملی استرالیا می‌باشد علاوه بر اینكه اطلاعات كلی درباره كتابخانه در اختیار آنان می‌گذارد، برنامه‌هایی درباره مجموعه‌ها و خدمات كتابخانه ارائه می‌دهد.
«ماهنامه خبری كتابخانه ملی استرالیا»[۱۰] در این قسمت موجود است و به‌رایگان در اختیار افراد قرار می‌گیرد. «سالن نمایشگاه» با برنامه‌های متنوع خود، جنبه‌های مختلف میراث فرهنگی استرالیا را به نمایش می‌گذارد و فرصت مناسبی برای مشاهده مواد برجسته‌ای كه از مجموعه كتابخانه انتخاب شده‌اند پدید می‌آورد.
«فروشگاه» كتابخانه ملی استرالیا طیف وسیعی از رمان‌های استرالیایی، شعر، تاریخ، زندگینامه، و كتب كودكان و همچنین كارت پستال، نوشت افزار، نوارهای ویدیویی و انواع بازی‌های معمایی و سرگرمی را عرضه می‌دارد. برخی از امكانات و فضاهای كتابخانه برای اجاره در اختیار عموم گذاشته می‌شود. انتشارات كتابخانه ملی استرالیا نیز در این فروشگاه موجود است. شعار كتابخانه ملی استرالیا این است: خدمت به ملت، دسترسی به دنیا[۱۱].
● كاركنان:
كل كارمندان این كتابخانه ۵۸۹ نفر است كه ۲۲۴ نفر آن متخصص و كارشناس هستند.
● مجموعه‌ها:
كتابخانه ملی استرالیا مجموعه‌های وسیعی از كتب، نشریات ادواری، روزنامه‌ها، ریزنگاشت‌ها، نسخه‌های خطی، نقشه‌ها، آثار موسیقی، عكس‌ها، فیلم‌ها، نوارهای ویدیو و نوارهای تاریخ شفاهی را در خود جای داده است. دسترسی به بخش عظیمی از این مجموعه از طریق سالن مطالعه اصلی امكان‌پذیر است. سالن‌های مطالعه تخصصی مختلف، امكان دسترسی به دیگر مواد كتابخانه را فراهم می‌آورند. این كتابخانه ضمناً بزرگ‌ترین مجموعه كتب نایاب و كتب چاپی قبل از ۱۸۰۰ در استرالیا را در اختیار دارد.
علاوه بر مواد مربوط به استرالیا، كتابخانه ملی استرالیا دارای مجموعه وسیعی از آثار خارجی است كه در آن تأكید خاصی بر مواد مربوط به آسیا به چشم می‌خورد. از آغاز پیدایش كتابخانه ملی استرالیا، این كتابخانه به گردآوری مواد انفرادی و مجموعه‌های مهم همت گمارده است كه می‌توان از یادداشت‌های روزانه «جیمز كوك» با عنوان «تلاش»، و نسخه دستنوشت «دیوید ویلیامسون» نام برد.
● مجموعه كتابخانه ملی استرالیا تا سال ۲۰۰۲ به شرح زیر می‌باشد:
▪ پایان‌نامه‌ها و میكروفیلم‌ها / ۳۸۶‚۵۴۲‚۲
▪ عكس / ۰۶۶‚۵۶۶
▪ پیایندها / ۷۴۱‚۱۸۲
▪ نقشه / ۵۹۸‚۵۶۳
▪ فیلم و ویدیو كاست / ۹۹۳‚۱۴
▪ نسخه خطی / ۴۹۳‚۱۰
▪ رسانه‌های الكترونیكی / ۷۲۷
● همكاری‌های بین‌المللی:
كتابخانه ملی استرالیا خدمات مختلفی در زمینه‌های مرجع، تحویل مدرك، و فهرستنویسی به شبكه كتابخانه‌های استرالیا و همچنین به كتابخانه‌های خارج از كشور ارائه می‌دهد. این كتابخانه به تلاش خود برای برقراری ارتباط الكترونیكی با دیگر كتابخانه‌ها، مؤسسات و شبكه‌های خارج از كشور ادامه می‌دهد. پیوندهای فرهنگی و اقتصادی استرالیا با منطقه آسیا و اقیانوسیه در همكاری‌های مشترك با كتابخانه‌های ملی كشورهای این منطقه انعكاس یافته است. كتابخانه ملی استرالیا از طریق برنامه‌های بین‌المللی خود، كتابخانه‌های ملی در سراسر منطقه آسیا و اقیانوسیه را با ارائه آموزش، تجهیزات، و تهیه كتاب مساعدت می‌كند.
از دیگر فعالیت‌های اساسی این كتابخانه تأسیس «شبكه كتابشناسی استرالیا» در سال ۱۹۸۱ بود. این شبكه در واقع شبكه ملی استفاده مشترك از منابع است كه در آن حدود ۸ میلیون منبع وجود دارد و علاوه بر استفاده‌های فهرستنویسی، كتابخانه‌های سراسر كشور را برای استفاده مشترك از منابع یكدیگر و امانت بین‌كتابخانه‌ای كمك می‌كند. در سال ۱۹۹۱ بیش از ۱۱۰۰ كتابخانه از امكانات این شبكه استفاده كرده‌اند.
كتابخانه ملی از سال۱۹۸۰ نقش عمده‌ای در هدایت و راهنمایی دیگر كتابخانه‌های استرالیا به عهده داشته ا ست. در سال ۱۹۸۸ گردهمایی كتابداران استرالیا را تشكیل داد كه در آن تصمیماتی در باب خدمات كتابخانه‌ای و اطلاع‌رسانی تا سال ۲۰۰۰ گرفته شد. در سال ۱۹۹۳ در كنفرانس «به‌سوی فدراسیون ۲۰۰۱»[۱۲] كه بر همین مبنا برنامه‌ریزی شده بود، دستور جلسه مشابهی برای گسترش و كنترل دستیابی به مجموعه استرالیا تهیه شد[۱۳].
● اطلاعات تماس:
▪ +۶۱۶ ۲۶۲ ۱۴۱,۲۶۲ ۱۲۶۹ تلفن
▪ +۶۱۶ ۲۷۳ ۲۷۱۹ نمابر
▪ http://www.nla.gov.au/initiatives/index.htm۱ پایگاه وب
▪ docss@nla.gov.au پست الكترونیكی
National Library of Australia نشانی
Parkes Place,
Canberra
Act ۲۶۰۰
Australia
پانوشتها:
۱. بیگدلی، زاهد. «كتابخانه ملی استرالیا». فصلنامه كتاب، دوره هشتم، شماره سوم. پاییز ۱۳۷۶: صص ۱۶-۱۱.
۲. Commonwealth Parlamentary Library
۳. Lake Burley Griffin
۴. Visitor Centere
۵. National Portrait Gallery
۶. Commonweath Scientific and Industrial Research Organization (CSIRO)
۷. CSIRONET
۸. Australian Information Network (Ausinet)
۹. Australian Bibliographic Network (ABN)
۱۰. National Library of Australia News
۱۱. Service of the Nation Access to the Globe
۱۲. Towards Federation ۲۰۰۱
۱۳. National Library of Australia. available at: http://www.nla.gov.au (۲ aug. ۲۰۰۳)
منبع : نما مجله الکترونیکی پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران
نمایش بیشتر

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

همچنین ببینید
بستن
دکمه بازگشت به بالا